Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί κατάθεση σκέψεων προβληματισμού απέναντι σε μονόπλευρους – πολλές φορές- και αστήρικτους δογματισμούς τόσο από ειδικούς όσο και μη! Επιπλέον θα χρειαστεί να επισημανθεί ότι η επιστήμη υπάρχει για να υπηρετεί τον άνθρωπο προσφέροντας απελευθέρωση μέσω της γνώσης που κατακτά και όχι να τον εξουσιάζει δημιουργώντας νέες ελιτίστικες κοινωνικές φόρμες, ανισσοροπίες και διακρίσεις στους ανθρώπους!
Εισαγωγικές σκέψεις
Έκπληξη, απορία έως και τρόμος από άρθρα, συνεντεύξεις, αφιερώματα από ειδικούς και μη που μιλάνε, γράφουν και καθοδηγούν σχετικά με το θέμα των «τοξικών ανθρώπων», την κατεπείγουσα ανάγκη για προστασία των σχετιζομένων με αυτούς αλλά και την εντολοδόχα προτροπή για την άμεση και αδιαπραγμάτευτη απομάκρυνσή τους από την ζωή τους, στοχοποιώντας τους ως τους πλήρους υπεύθυνους για ότι κακό τους συμβαίνει. Ακόμα δε χειρότερα διαβάζοντας τους σχολιασμούς που ακολουθούν τα άρθρα, αναρωτιέται κανείς αν έχουμε καμία διαφορά με αρχαίες, μεσαιωνικές αλλά και δραματικά σκοταδιστικές περιόδους της σύγχρονης ιστορίας του ανθρώπου. «… στον Καιάδα…», «κυνήγι μαγισσών», αλλά και «την χρήση του νεκρού σώματος» των δολοφονημένων Εβραίων, ομοφυλοφίλων, εγχρώμων και όποιων για την κατασκευή σαπουνιών (Χίτλερ) και τα παραδείγματα είναι ατελείωτα. Πολλές ερωτήσεις-προβληματισμοί αναδύονται από την μελέτη των παραπάνω : Ξέρουμε τι ακριβώς λέμε? Γνωρίζουμε πραγματικά τον ορισμό του τοξικού ανθρώπου? Κατέχουμε την ειδοποιό διαφορά ανάμεσα στον άνθρωπο και την συμπεριφορά? Κατέχουμε το πλαίσιο των εννοιών που περιγράφουν έναν άνθρωπο που κρίνουμε τοξικό? Εμείς τι κάνουμε με εμάς σχετικά με τον αυτό-έλεγχο για την δική μας τοξικότητα? Συνεχίζουμε απερίσκεπτα να ψάχνουμε άλλους να ρίξουμε το όποιο δράμα μας?
Και οι ερωτήσεις τελειωμό δεν έχουν. Οπότε ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, ακολουθώντας από την μία την προτροπή του Αριστοτέλη : «Αρχή πάντων ορισμός εστίν» και από την άλλη μια «απλή λογική», που φαίνεται ότι απουσιάζει στην πληθώρα των δημοσιεύσεων για το θέμα.
Ορίζοντας την έννοια «τοξικότητα» :
Τοξικότητα είναι η διαβάθμιση της δυνατότητας μια ουσίας να προκαλέσει βλάβη σε έναν οργανισμό, δηλαδή να τον δηλητηριάσει.
Ο τοξικός άνθρωπος είναι ο άνθρωπος που έχει διαποτιστεί από δηλητήριο, φυσικά (ουσίες όποιας μορφής) στο σώμα του και μεταφορικά (συναισθηματικά – ψυχικά).
Ακολουθώντας τον αγγλικό τρόπο σκέψης, των τελευταίων δεκαετιών, και μεταφέροντας την τοξικότητα σε ανθρώπινο επίπεδο αυτό σημαίνει κάτι φθοροποιό, ψυχοφθόρο ή και μολυσματικό. Μιλάμε έτσι για τοξικά συναισθήματα, τοξικές σχέσεις, τοξικό (στενό) περιβάλλον, τοξική συμπεριφορά.
Μια προσέγγιση της μόδας, η οποία κάτω από την λέξη (τοξικός) υπονοεί πολλά και ο καθένας καταλαβαίνει ότι φαντάζεται ή τον εξυπηρετεί, δίνοντας ένα τεράστιο χώρο από την αλήθεια έως και την α-νοησία. Για παράδειγμα κακή ενέργεια, αύρα, ενώ το «μάτι» που μας ματιάζει, αναβαθμίστηκε σε τοξικότητα (για να εκμοντερνιστεί και αυτό)…. και σαν αποτέλεσμα θα πρέπει να φεύγουμε μακριά… χωρίς ποτέ εμείς να αναρωτηθούμε για την τοξικότητα από την εκπομπή της δικής μας… ενέργειας!
Τι μας προκαλεί τοξικότητα, δηλαδή τι μας μολύνει/δηλητηριάζει σε ψυχο-νοητικό επίπεδο, τελικά?
Υπάρχουν ένα σωρό αιτίες και λόγοι οι οποίες μπορούν να μας μολύνουν. Οι βάσεις της προσωπικής μόλυνσης, άρα και τοξικότητας του καθενός/καθεμίας μας είναι οι εξής :
- Εγωισμός
- Κυριαρχία μας από αρνητικά συναισθήματα,
- Έλλειψη ουσιαστικής και βαθιάς αυτογνωσίας και
- Η έλλειψη αγάπης, ως την υπέρτατη βάση της ζωής μας.
Προσεγγίζοντας τα παραπάνω :
- Εγωισμός : δεν αναφέρεται στο να κάνω εκείνο που αγαπά η ψυχή μου, αλλά στο να επιβάλω εγώ στους άλλους το δικό μου θέλημα – ανεξάρτητα από ότι – με όποιο κόστος,
- Αρνητικά συναισθήματα : φόβος, ζήλεια, μειονεξία, ενοχές, κακία, απογοήτευση, μίσος, οργή, ντροπή, κυριαρχία, κακία, έλεγχος του άλλου, δια-βολή, φθόνος αλλά και συμπεριφορές χειριστικοτητας, ναρκισσισμού, ανταγωνισμού, έπαρσης, κενότητας και ένα σωρό άλλα τα οποία θάβουμε βαθιά μέσα μας, επειδή φοβόμαστε να τα αποδεχθούμε, να δούμε την όποια αδυναμία μας, να σπάσουμε την ψευδό-εικόνα της τελειότητάς μας και να τα αξιοποιήσουμε μετατρέποντάς τα σε θετικά, βγαίνοντας στο φως,
- Έλλειψη αυτό-γνωσίας : είναι εξαιρετικά εύκολο το να κρίνουμε τον όποιον άλλον ως τοξικό, αντί του να εργαστούμε για να γνωρίσουμε εμάς, στο βάθος και την ουσία μας. Να γνωρίσουμε τόσο την σκοτεινή όσο και την φωτεινή πλευρά μας, τόσο τις αγνές όσο και τις τοξικές μας πλευρές!
- Η έλλειψη αγάπης : μια ζωή χωρίς λόγο, νόημα, ουσία, αλλά γεμάτη από ρομποτικούς και ά-ψυχους στόχους, με επιδερμικές προσεγγίσεις, με φιλοσοφίες του πεζοδρομίου και μια ζωή γεμάτη πρέπει, δεν αφήνει χώρο για τον πνεύμονα της ύπαρξης που λέγεται αγάπη και έρωτας!!!! Φυσικά εδώ αναφέρομαι στην αυθεντική Αγάπη και όχι στην λέξη η οποία με το ανάλογο ύφος χρησιμοποιείται για να χειρίζεται τους όποιους αφελείς!!!
Έχοντας και ζώντας με όλα αυτά : πόσο εύκολο είναι να μην βιώνουμε εμείς το δηλητήριο, το ψυχικό-συναισθηματικό, να μην γεννάμε εμείς την τοξικότητά μας και να μην έχουμε τοξική συμπεριφορά άλλες φορές συνειδητά και άλλες φορές ασυνείδητα?
Ο τοξικός άνθρωπος με άλλα λόγια είναι ο κάθε ένας άνθρωπος που στερείται την χαρά, την δημιουργία, την αγάπη και τον έρωτα και δηλητηριάζεται με την αρνητικότητα από την προσέγγιση που έχει στην ζωή του (είτε λόγω άγνοιας-είτε συνειδητά- είτε επιβεβλημέρα), την οποία και εκφράζει μέσα από τον λόγο, τις σκέψεις, τις πράξεις και την συμπεριφορά του – την ενέργειά του – σε όλες τις μορφές σχέσεων, πρωτίστως δε στον εαυτό του!
Η συμπεριφορά μου, είμαι εγώ?
Θα χρειαστεί να αποσαφηνίσουμε αλλά και να βάλουμε καλά στο μυαλό μας τον διαχωρισμό ανάμεσα στην ψυχή και την συμπεριφορά. Ακόμα και να διαφωνούμε, ας σκεφτούμε τα παρακάτω :
Η συμπεριφορά του κάθε ανθρώπου είναι αποτέλεσμα πολλών και σημαντικών παραγόντων όπως : ανατροφή, ψυχικά τραύματα (παιδικά, οικογενειακά, σχεσιακά), πεποιθήσεις (δυσλειτουργικές ή υγιείς), πρότυπα φύλου, πρότυπα επιτυχίας-ευτυχίας, κοινωνικό περιβάλλον, αξιακός κώδικας, κώδικας ηθικής, βαθμός συμπλεγμάτων ή μη, τρόπος σκέψης (επιστημονικός, ανδρικός, γυναικείος, γονεϊκός, φυλετικός, τοπικός, εθνικός, ηλικιακός, μιμητικός, αυθεντικός, ανοικτός, κλειστός κ.α.) Ένα πολύ σημαντικό σημείο για να καταλάβουμε την παραπάνω θέση, είναι ότι πολλές φορές άλλα λένε τα μάτια μου (η ψυχή μου – τα βαθιά εσωτερικά μου θέλω), άλλα το μυαλό μου (η αναχαίτιση των θέλω μου βάση των πρέπει, η λογική μου) και άλλα λένε τα χείλη μου (η εικόνα μου…). Αν καταφέρουμε να εναρμονίσουμε όλα τα παραπάνω βάση των θέλω της ψυχής μου, τότε έχουμε την συμπεριφορά ως αυθεντική «έκφραση» του είναι μου και όχι το είναι μου. Η ψυχή είναι πολύ παραπάνω, πέρα από τα ανθρώπινα (γήινα) και σίγουρα πολύ πιο μεγάλη για να παγιδευθεί, εγκλωβιστεί ή ταμπελοποιηθεί από μια συμπεριφορά (συνεχόμενη η μη). Και αυτό είναι ο άνθρωπος : η ψυχή του, την οποία όσο περισσότερο γνωρίζει τόσο περισσότερο την απελευθερώνει χρησιμοποιώντας την συμπεριφορά του ως μέσο της αληθινής έκφρασής της, ενώ όσο την έχει στο σκοτάδι με εσωτερικές συγκρούσεις και αντιφάσεις, τόσο βγάζει μια άλλη συμπεριφορά σε πλήρη αντίθεση με το είναι του.
Η συμπεριφορά μας βεβαιότατα αλλάζει, όταν αλλάξουν όλα τα παραπάνω και εναρμονιστούν με την ψυχή μας, σίγουρα δε ύστερα από βαθιά αυτό-γνωσιακή εργασία.
Ας δούμε μερικά παραδείγματα : Το ότι κάνω βλακείες δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είμαι βλάκας. Μπορεί να είμαι ερωτευμένος, υπερ-φορτωμένος με τρομερές υποχρεώσεις, με εσωτερικές εκκρεμότητες και συγκρούσεις, παρορμητικότητα, με εσωτερικά μπλοκαρίσματα και ένα σωρό άλλα και με το βάρος όλων των άλυτων, να κάνω περιστασιακά ή και μόνιμα βλακείες (δηλαδή κινήσεις παρορμητισμού χωρίς σκέψεις και συνειδητότητα). Αυτό δεν με κάνει βλάκα!!! Από την άλλη, όταν ένας άνθρωπος κλέψει, όλοι θα σπεύσουμε να τον κατηγορήσουμε ότι είναι κλέφτης. Αλήθεια γνωρίζουμε αν κλέβει επειδή είναι απελπισμένος και ψάχνει χρήματα για να ταΐσει τα παιδιά του ή να αγοράσει τα φάρμακα για να σώσει τον δικό του άνθρωπο ή ένα εκατομμύριο άλλους λόγους πραγματικής και όχι υποκριτικής ανάγκης? Ας μην βιαστούμε να πούμε : να πάει να δουλέψει! Δεν δικαιολογώ την κλοπή, αλλά άλλο η συμπεριφορά/πράξη και άλλο ο άνθρωπος. Φυσικά αυτό το μάθημα το δίδαξε ο ίδιος ο Χριστός ο οποίος ποτέ δεν κατέκρινε τον όποιον άνθρωπο, αλλά συμπεριφορές και τρόπους σκέψης. Εγώ, ο κριτής, άραγε γνωρίζω καλύτερα από τον Χριστό ? (όπως και αν Τον βλέπει ο καθένας!)
Στο άρθρο του Paul Bloom (καθηγητή ψυχολογίας στο Yale) στο περιοδικό New Yorker, «περί ανθρώπινης σκληρότητας και κακίας» (όπου κακία ισοδυναμεί με οτιδήποτε δεν περικλείει αγάπη), αναφέρει ότι υπό τις κατάλληλες συνθήκες οι περισσότεροι από εμάς είναι σε θέση να κάνουν τρομερά πράγματα! Αυτό δεν σημαίνει ότι είμαστε όλοι τρομεροί, αλλά ότι όλοι μπορούμε να κάνουμε πράγματα που θα προξενήσουν κυριολεκτικά τρόμο!
Σίγουρα η συμπεριφορά μας έχει να μας δείξει πολλά από τον τρόπο σκέψης μας, το αξιακό μας σύστημα και τα πιστεύω μας αλλά και πάλι η συμπεριφορά μας ΔΕΝ είναι εμείς, αλλά μέρος της έκφρασής μας. Όσο ως άνθρωποι δεν ασχολούμαστε με την ψυχή μας, τόσο θα αυτό-εγκλωβιζόμαστε στον αυτό-προσδιορισμό μας, στην εικόνα μας, μέσα από την συμπεριφορά μας! Τι πιο εγκλωβιστικό, προϋπόθεση τοξικότητας?
Ο προβληματισμός στα σημάδια της συμπεριφοράς των τοξικών ανθρώπων
Οι ειδικοί και μη που ασχολούνται με το θέμα των «τοξικών ανθρώπων» και μας προτρέπουν να «φύγουμε μακριά» τους, δίνουν μια σειρά από σημάδια για να καταλάβουμε ποιοι είναι και έτσι να απομακρυνθούμε το τάχιστο.
Ας δούμε λοιπόν, ποια αναφέρονται ως χαρακτηριστικά των τοξικών ανθρώπων και αν τελικά είναι αποκλειστικότητά τους ή ενυπάρχουν σε όλους μας στην συντριπτική πλειοψηφία μας. Τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά με τον αντίστοιχο προβληματισμό-σχολιασμό είναι τα παρακάτω :
- Συναισθηματικό άδειασμα μετά από κάθε συνάντηση μαζί τους! Αν εγώ είμαι συναισθηματικά γεμάτος από εμένα, με αγάπη, έρωτα και δημιουργικότητα αλήθεια πιστεύω ότι κάποιος μπορεί να με αδειάσει? Να μου αδειάσει, τι? Την ύπαρξή μου? Να με προβληματίσει, ναι! Να με στενά-χωρήσει, ναι! Να με αδειάσει όχι! Αυτό συμβαίνει όταν εγώ μη έχοντας εμένα (την ουσιαστική σχέση με την ψυχή μου) εξαρτώμαι (ψυχικό-συναισθηματικά) από τον άλλον. Για να γεμίσω εγώ όμως με την ψυχή μου, θα χρειαστεί να βιώσω την σχέση μαζί της, αλλά αυτό είναι αποτέλεσμα εσωτερικής εργασίας!
- Εκφοβισμός για την επιβολή του θελήματός τους. Πόσες και πόσες φορές εμείς δεν απειλούμε για να γίνει το δικό μας? «Θα σου δείξω εγώ», «ξέρεις ποιος είμαι εγώ?», «θα το πληρώσεις αν δεν…». Μια αντιπαλότητα στον δρόμο και όλοι μα όλοι γινόμαστε απειλητικότατοι γιατί δεν «πέρασε το δικό μας». Μήπως αυτή η συμπεριφορά ενυπάρχει μέσα σε όλους μας και περιμένει το αντίστοιχο ερέθισμα για να εκδηλωθεί, σε κάθε είδους σχέση? Από την άλλη πόσο έχουμε ασχοληθεί με το αν φοβόμαστε ή όχι και τι? Αν εμείς έχουμε αντιμετωπίσει και επιλύσει το θέμα του φόβου μέσα μας, κανείς δεν μπορεί να μας φοβίσει αλλά παράλληλα δεν ενδιαφερόμαστε να φοβίσουμε κανένα.
- Μας δημιουργούν ενοχές. Με τις ενοχές ανατρεφόμαστε. Μπαίνουν στο κύτταρο μας από νήπια. Αν κάνεις αυτό θα είσαι καλό παιδί και θα σε αγαπάω. Αν δεν το κάνεις δεν θα σε αγαπώ! Και αυτό μας ακολουθεί σε όλη μας την ζωή. Ένα από τα τέλεια χειριστικά εργαλεία! Έχουμε ποτέ ασχοληθεί με το θέμα των ενοχών, τύψεων στην ουσία του? Έχουμε ποτέ ασχοληθεί να ξεχωρίσουμε τις κατασκευασμένες-επιβεβλημένες από τις ουσιαστικές της συνείδησης? Εμείς άραγε δεν ενοχοποιούμε ποτέ και κανένα? Ακόμα και αν δεν προκαλούμε ενοχές σε κανένα, μήπως τελικά ενοχοποιούμε τον εαυτό μας?
- Ζηλεύουν! Ένα πολύ ανθρώπινο συναίσθημα, πολύ καθημερινό, πολύ δικό μας. Από τα αδέλφια, στο σχολείο, στις σχέσεις, στις οικογένειες παντού! Γιατί ακριβώς μας ξενίζει? Εμείς ποιους ζηλεύουμε ή δεν ζηλεύουμε? Η ζήλεια είναι και αυτή ένα πολύ χρήσιμο και αποτελεσματικό συναίσθημα, αν το αναγνωρίσουμε και βρούμε τα βαθιά του αίτια απελευθερώνοντας εμάς. Τότε ζήλεια δεν μπορεί να υπάρξει και σίγουρα μπορούμε να βοηθήσουμε και όσους μας ζηλεύουν, αν!
- Δεν δέχονται το όχι! Αλήθεια ποιος-α από εμάς δέχεται το όχι? Ας είμαστε πολύ ειλικρινείς με τον εαυτό μας. Στην πραγματικότητα κανείς μας δεν θέλει να το ακούει ακόμα και αν δηλώνουμε το αντίθετο, υποστηρίζοντας μια καθόλα δημοκρατική, ισότιμη και ελεύθερη αντίληψη. Σκεφτείτε την τελευταία φορά που σας είπαν «όχι» πως αντιδράσατε. Με πραγματική αποδοχή και κατανόηση? Με σεβασμό? Με θυμό? Με απόρριψη? Με θλίψη? Με τιμωρία? Με εκδίκηση?
- Είμαι το θύμα! Αν θεωρώ τον εαυτό μου θύμα, που μπορεί και να είμαι, υπάρχει τελικά θέληση αυτό-από-θυματοποίησης? Υπάρχει το πάθος της απελευθέρωσής μου, της ανάληψης της προσωπικής μου ευθύνης από τον συμβιβασμό και την δειλία μου? Μήπως κάπου βολεύομαι για να χειριστώ τον άλλον?
- Συγχαρητήρια μεν…αλλά… αυτό ανάγεται στην ζήλεια που είδαμε προηγουμένως! Θέλει πραγματικά πολύ βαθιά κατανόηση να δει κανείς αν το «αλλά» που ακολουθεί τα συγχαρητήρια έχει λόγο ζήλειας, ακύρωσης, υποστήριξης, εκπαίδευσης ή ότι άλλο ανταγωνιστικό ή και αγαπητικό!
- Δεν σέβονται τα όρια. Στην κοινωνία που ζούμε, ποιος σέβεται αρχικά τον άνθρωπο και μετά τα όρια? Από τα θορυβώδη μηχανάκια, τα αυτοκίνητα με την μουσική στην διαπασών, μέχρι το παρκάρισμα σε θέσεις για ανθρώπους με ειδικές δεξιότητες, μέχρι την ώρα του ύπνου, της ξεκούρασης ακόμα και του έρωτα, που υπάρχει σεβασμός, γενικά. όχι μόνο ορίων? Το κινητό που χτυπά από την δουλειά, εκτός και αν ο αποδέκτης είναι χειρουργός και πρέπει να σώσει κάποιον, ενώ ξεκουράζομαι τι σεβασμός ορίων είναι αυτός? Εμείς θέτουμε αγαπητικά και όχι απάνθρωπα όρια εξέλιξης σε εμάς, τα οποία τηρούμε? Σεβόμαστε τα όρια των άλλων?
- Δεν ασχολούνται με εσένα γιατί ασχολούνται με τον εαυτό τους. Εμείς ασχολούμαστε ουσιαστικά με εμάς? Εμείς εργαζόμαστε για να βιώσουμε τον έρωτα, την αγάπη και την ψυχή μας? Για να φύγουμε από την μαυρίλα μας και να πάμε στο Φώς? Αν αυτό δεν ισχύει πως μπορούμε να απαιτήσουμε από τον άλλον να ασχοληθεί με εμάς? Πως μπορεί να γίνει αυτό, αν ο άλλος ζει το δικό του προσωπικό υπαρξιακό δράμα? Εφόσον δεν ξέρει ο ίδιος ποιος είναι, που και γιατί πάει όπου πάει, έχοντας μπροστά του τον θάνατο?.
- Δεν ακούν! Για να ακούσει κανείς τον άλλον θα πρέπει πρώτα να έχει ακούσει τον εαυτό του! Να σκύψω μέσα μου για να με ακούσω, να με κατανοήσω. Αν δεν ακούσω εγώ εμένα, πως μπορώ να απαιτώ να με ακούσει κάποιος, όποιος, άλλος?
- Ανοίγουν την ψυχή τους σε πολύ προσωπικά θέματα. Μακάρι να γινόταν αυτό! Αυτό είναι απόδειξη εμπιστοσύνης και αγάπης. Μοίρασμα στις αγωνίες, ανησυχίες, όνειρά και την ψυχή μας. Το κάνουν πολύ και πολλοί, αυτό? Εσείς?
- Δεν έχουν ενσυναίσθηση! Ίσως το πιο δραματικά αστείο να απαιτείς ουσιαστικά από έναν άνθρωπο να έχει ενσυναίσθηση, όταν ο ίδιος έχει κρύψει τα συναισθήματά του γιατί δεν αντέχει ούτε να τα δει, πόσο να τα διαχειριστεί! Αντέχουμε να δούμε και να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας (φωτεινά και σκοτεινά) και ως προϋπόθεση να βιώσουμε την ενσυναίσθηση για όποιον?
- Κρίνουν! Ποιος ακριβώς δεν κρίνει? «Ο αναμάρτητος τον λίθο βαλέτω»!!!!!
- Έχουν ανασφάλειες και ρηχότητα. Απόλυτα χαρακτηριστικά του κάθε ανθρώπου που είναι αγκιστρωμένος στην ύλη και δεν ασχολείται με την γνωριμία με τον εαυτό του, την ουσιαστική και βαθιά υπαρξιακή αυτογνωσία του.
- Ελέγχουν τον άλλον και θέλουν να ξέρουν που είναι και τι κάνει! Λογικό, αφού δεν μπορούν να έχουν τον έλεγχο του εαυτό τους, θα στοχεύσουν στον έλεγχο του άλλου. Ποιος έχει καταφέρει να έχει πραγματικό αυτό-έλεγχο? γιατί μόνο αυτό μπορεί να έχει κανείς!!!
- Βλέπουν τα πάντα αρνητικά! Μια βόλτα στο κέντρο της όποιας πόλης ή και χωριού, μια κίνηση μέσα σε ένα σημείο που έχει κόσμο, μια αποστασιοποιημένη ματιά και είναι αρκετό να δεις κανείς τον αρνητισμό που υπάρχει. Οικονομικές δυσκολίες, ασθένειες, απειλή για ένοπλες συρράξεις, λίγο άσχημος καιρός και ο κόσμος μπαίνει σε αρνητική διάθεση ή ακόμα καλύτερα αφήνει να βγει ότι αρνητικό υπάρχει μέσα του. Εσείς ?
- Είναι χειριστικοί! Πόσο καλά ξέρουμε την έννοια της χειριστικότητας και τελικά πόσο έχουμε μπει ποτέ στον κόπο να δούμε πόσο χειριστικοί είμαστε εμείς? Γνωρίζουμε το θέμα, το γιατί και το πώς του χειρισμού? Έχουμε αναγνωρίσει, αποδεχθεί και απελευθερώσει από εμάς την χειριστική μας συμπεριφορά, με την οποία ίσως και να μεγαλώσαμε? Αν το έχουμε πετύχει αυτό, τότε μπορεί πραγματικά κανείς να μας χειριστεί?
- Δεν θα σε θαυμάσουν! Αν είσαι τόσο πλήρης από εσένα, γιατί ακριβώς έχεις ανάγκη τον θαυμασμό των άλλων? Μήπως ούτε πλήρης είσαι αλλά τελικά εξαρτάσαι δραματικά από αυτούς?
- Είναι εμμονικοί! Θέλουν τα πράγματα να γίνονται με τον δικό τους τρόπο! Πως και από πού κρίνεται ένας άνθρωπος ως εμμονικός επειδή θέλει να ακολουθεί τον δικό του τρόπο? Όλοι μας δεν έχουμε ένα συγκεκριμένο στυλ για να κάνουμε ότι επιθυμούμε? Από το πώς τοποθετώ τα πράγματα μου, έως στο πως, με ποιόν και γιατί, θέλω να ζήσω την ζωή μου? Εκτός και αν μιλάμε για εμμονή ως ψυχιατρική διάγνωση, η οποία οφείλει να γίνεται μόνο από τον γιατρό!
Ο μη τοξικός- αμόλυντος, ο υγιής
Ας δούμε τώρα και το θέμα από την άλλη μεριά! Από την πλευρά του μη τοξικού, του αμόλυντου, αν υποθέσουμε ότι υπάρχει άνθρωπος σε τέτοια κατάσταση, εκτός από τα νήπια, τους Αγίους και όσους έχουν ολοκληρώσει την εσωτερική τους κάθαρση έχοντας εργαστεί συνειδητά με δέσμευση και υπευθυνότητα!
Ως αμόλυντος, δηλαδή με πλήρη αγάπη, χωρίς εγωισμό, με πλήρη κατανόηση των συναισθημάτων μου, με εκμηδένιση των αρνητικών (συναισθημάτων μου), με ουσιαστική κατάκτηση της αυτό-γνωσίας, είναι ποτέ δυνατόν να επηρεαστώ/μολυνθώ από τον όποιο τοξικό? Αποκλείεται!!!!! Είναι δυνατόν ως αμόλυντος, κεκαθαρμένος να κρίνω τον άλλον? Αδύνατον!!!! Το μόνο που μπορεί να συμβεί είναι το αντίθετο. Αν είμαι σε αυτή την κατάσταση, της ήδη επιτευχθείσης αυτό-κάθαρσης και αυτό-από-τοξίνωσης μου, μάλλον η δική μου στάση αποδοχής και ενέργεια αγάπης θα βοηθήσει τον άλλον, να περάσει στην φάση της δικής του αποτοξίνωσης, αφού θα αποδεχθώ τον άνθρωπο ως έχει και όχι ως μίασμα!!!!
Αν από την άλλη, αν δεν είμαι σε αυτή την ιδανική περίπτωση αλλά είμαι σε εκείνη της καθημερινότητας, που βρίσκεται η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων, τότε τι ακριβώς κάνω με ένα τοξικό? Τα σενάρια είναι πολύ απλά :
- Βολεύομαι στον ζωντανό θάνατό μου. Ταιριάζουμε την τοξικότητά μας, βρίζοντας ο ένας τον άλλον και βιώνουμε την κατάσταση του δράματος, για να δικαιολογούμε το υπαρξιακό μας κενό!
- Εργαζόμαστε και οι δύο να απελευθερωθούμε από την τοξικότητά μας, αν έχουμε το κίνητρο της αγάπης μας,
- Αυτό-θυματοποιούμαι :
- Έχοντας την απόλυτη δικαιολογία για την ακύρωση της δυσβάσταχτης προσωπικής μου ευθύνης
- Κάνω υπομονή γιατί είναι ο άνδρας, η γυναίκα, το παιδί, ο γονιός, η δουλειά μου, βρίσκοντας το παραμύθι για όλα… «θυσιάστηκα για σένα, θυσιάστηκα…» ή και θυσιάστηκαν για μένα θυσιάστηκαν….
- Δημιουργώ ζωτικά ψεύδη, υποστηρίζοντας ότι : έτσι είναι η ζωή…
- Χρησιμοποιώ (την αυτό-θυματοποίηση) ως μέσο για να χειριστώ τους ανθρώπους γύρω μου (συνειδητά ή μη).
Ολοκληρώνοντας
Εκτιμώ ότι όλοι οι άνθρωποι έχουμε από μικρό έως πολύ μεγάλο βαθμό τοξικότητας στην συμπεριφορά μας και ως λογική συνέπεια και στις σχέσεις μας, όποιας μορφής! Το ζητούμενο για μια ακόμα φορά, αν θέλουμε να απελευθερωθούμε, δεν είναι να βρούμε τον φταίχτη που μπορεί και να υπάρχει, αλλά να σταματήσουμε, να μείνουμε με εμάς, να δούμε εμείς τι τοξικότητα προσφέρουμε σε εμάς (και κατά συνέπεια στον άλλον) και να το επιλύσουμε.
Ας αναρωτηθούμε :
- βιώνουμε ουσιαστική αγάπη μέσα μας (όχι ναρκισσισμό, αλλά αποδοχή) αρχικά από εμάς για εμάς και μετά για τον άνδρα, την γυναίκα, τα παιδιά, τον φίλο, την εργασία, την ίδια την ζωή που ζούμε με όλες τις δυσκολίες της (που τελικά μπορεί να μην είναι και τόσο μεγάλες),
- έχουμε πραγματικό ίχνος ευγνωμοσύνης για όλα τα καλά και όλα τα δύσκολα που μας συμβαίνουν? (όχι σήμερα είμαι ευγνώμων γιατί π.χ. έχω τα παιδιά μου και αύριο που θα φύγουν θα βλασφημώ θεούς και δαίμονες, ε?). Η ευγνωμοσύνη δεν είναι κατάσταση μίζερου βολέματος, αλλά υπαρξιακός τρόπος σκέψης και ισχύει είτε στην ευτυχία είτε στην δυστυχία! )
- τι σχέση έχω με εμένα, την ψυχή μου, την αναγνώριση, αποδοχή και εργασία για την απελευθέρωση από τα απολύτως ανθρώπινα και σωτήρια, αρνητικά συναισθήματά μου?
- τι σχέση έχω με τον εγωισμό μου? Μήπως δεν αναγνωρίζω ότι τον έχω άρα όλα καλά ? ή τον αποδέχομαι και εργάζομαι συνειδητά για να με απελευθερώσω?
- Ζω στο φως της Αγάπης και του Έρωτα, μέσα μου, έξω μου, παντού και πάντα?
Όλα μπορούν να γίνουν και από όλους, αλλά όχι αμέσως. Είναι αποτέλεσμα λήψης συνειδητής απόφασης ουσιαστικής εργασίας με και για εμένα, με δέσμευση για την προσωπική μου από-τοξίνωση. Όποιος τολμήσει με θάρρος και χαρά να ακολουθήσει αυτόν τον δρόμο, δεν θα ξανά-ασχοληθεί με κανενός άλλου την τοξικότητα, γιατί απλά θα θέλει να απελευθερωθεί ο ίδιος από την δικιά του, ενώ από την άλλη η χαρά και η αγάπη του στην αντίληψη της μεταμορφωτικής του πορείας θα τον συνεπάρει φωτεινά και μαζί με αυτόν όλους τους άλλους που αγαπά και μη.
Δύσκολο, αλλά κατορθωτό! Θα συνεχίσουμε τον λάσπο-πόλεμο του βολέματος ή θα αναλάβουμε την προσωπική μας ευθύνη για να τολμήσουμε την πορεία προς το Φως που επιθυμεί και γεννήθηκε για να ζει, η ψυχή μας?
Δρ. Γιώργος Καραθάνος
Πρόεδρος Ελληνικού Ινστιτούτου Coaching, Managing Director “The I3C’s Centre” – Επιστημονικός Συνεργάτης- Εκπαιδευτής ΕΚΠΑ, Master Executive Coach – Supervisor AC Accredited – Assessor AC, Συγγραφέας, Utuber